Dự án đường sắt cao tốc Bắc – Nam không chỉ là công trình hạ tầng mang tầm vóc quốc gia, mà còn ảnh hưởng trực tiếp đến hàng ngàn hộ dân dọc theo tuyến. Việc đảm bảo công bằng, minh bạch trong công tác bồi thường, hỗ trợ và tái định cư là điều kiện tiên quyết để đảm bảo tiến độ và sự đồng thuận của người dân.
📌 Số dân bị ảnh hưởng, tái định cư sơ bộ
Theo báo cáo sơ bộ của Bộ Giao thông Vận tải (2024):
- Số hộ dân bị ảnh hưởng toàn tuyến: Khoảng 12.000 – 13.000 hộ
- Số hộ phải tái định cư: Dự kiến khoảng 4.500 – 5.000 hộ, tập trung ở các tỉnh có ga chính và các điểm giao cắt lớn như:
- Hà Nội
- Nghệ An
- Khánh Hòa
- Bình Thuận
- TP.HCM
- Tổng diện tích đất cần thu hồi: Trên 2.500 ha
Việc bố trí tái định cư sẽ gắn với các khu tái định cư tập trung đã có quy hoạch tại địa phương, đảm bảo hạ tầng kỹ thuật và xã hội cơ bản (điện, nước, trường học, y tế…).
📘 4 quy định pháp lý về bồi thường, hỗ trợ, tái định cư
1. Căn cứ pháp lý chính
- Luật Đất đai 2013 và các văn bản hướng dẫn
- Nghị định 47/2014/NĐ-CP về bồi thường, hỗ trợ, tái định cư khi Nhà nước thu hồi đất
- Thông tư 37/2014/TT-BTNMT hướng dẫn chi tiết về định giá đất, hỗ trợ tái định cư
2. Nguyên tắc bồi thường
- Bồi thường bằng đất ở tương đương nếu người dân bị thu hồi đất ở
- Trường hợp không có quỹ đất thì bồi thường bằng tiền, giá trị sát với giá thị trường
- Nhà nước hỗ trợ chi phí di chuyển, ổn định đời sống và sản xuất
3. Quyền lựa chọn tái định cư
- Người dân được lựa chọn tái định cư tại nơi mới hoặc tự lo chỗ ở và nhận tiền hỗ trợ
- Khu tái định cư phải đảm bảo hạ tầng kỹ thuật đồng bộ, không thấp hơn nơi ở cũ
- Có hỗ trợ chi phí thuê nhà trong thời gian chờ bố trí tái định cư
4. Hỗ trợ đặc biệt cho hộ nghèo, cận nghèo
- Hộ nghèo được hỗ trợ chi phí xây nhà tái định cư
- Được ưu tiên bố trí tái định cư gần nơi sinh sống cũ
- Miễn giảm hoặc hỗ trợ lãi suất vay xây dựng lại nhà ở